Uykusuzluk nedenleri ve yenmenin yolları

Bazıları başını yastığa koyduğu an uykuya dalabiliyor, bazılarıysa uyku ile kavga etmişcesine rahatsız bir moda giriyor. Öncelikli olarak uykusuzluğun nedenine odaklanmak gerekiyor. Yorgunluktan mı?, stresten mi? 'UYKUSUZLUK' TANISININ BELİRTİSİ 'Ulkusuzluk' ya da 'Insomnia' tanısı koymak için şikayetlerin haftada en az 3 gün görülmesi ve en az 3 ay devam etmesi gerekiyor. Kadınlarda ve ileri yaşlarda sık görülüyor. Dünyada uykusuzluk görülme sıklığı yüzde 30. GÜNDE ORTALAMA KAÇ SAAT UYUMALIYIZ? Günlük ortalama 8 saat uyku öneriliyor. Son yüzyılda insanoğlunun uyku süresinin 9 saatten 6,8 saate kadar indiği görülüyor. Düzgün bir uyku ise günde en azından 7-8 saat olmalı. Günlük ortalama 7 saat uyumayan bir insan uykunun fiziksel ve fizyolojik etkinliklerinden yeteri şekilde yararlanamıyor. BEYNİMİZ İÇİN UYKU ÇOK DEĞERLİ Uyku beynin önemli bir fonksiyonu. Hem beynin hem de vücuttaki diğer organların yeterli ve etkin anlamda çalışabilmesi için düzgün bir uyku gerekiyor. NEDEN UYUYAMIYORUZ? Yorgunluktan mı? Uykuya zamanınız mı kalmıyor? Hasta mısınız? Bir kanseriniz, endokrin bozukluğunuz, gastrointestinal, kardiyak problemleriniz, özellikle psikiyatrik sorunlarınız varsa uykusuzluğa sebep oluyor. Nörolojik hastalıklar da uykusuzluğa sebep olabiliyor. Demans ve parkinson hastalarında hem kullanılan ilaçlar hem de bazen hastalığın gidişatı boyunca uykusuzluk görülebiliyor. Epilepsi de uykuyla baş başa yürüyen bir hastalık. Uykusuzluk, nöbeti tetikleyebildiği gibi, hasta nöbet nedeniyle uykusuz kalabiliyor. Vardgiyalı çalışanlar da uykusuzluktan şikayetçi oluyor.   YETERLİ UYKU İÇİN NE YAPMALI? Uyku odanızı sadece uyku için kullanmak lazım. Bu odada bilgisayar, televizyon olmamalı. Yatakta yemek yenmemeli, televizyon seyredilmemeli. Burası yazın sıcak kışın çok soğuk olmamalı. Yeterli ve etkili bir uyku için karanlık ve gün ışığından korunmuş ve sessiz bir oda olması gerekiyor. Yatmaya yakın ağır bir yemek yenmemeli. Öğleden sonra kahve, çay ya da meşrubat gibi kafeinli içecekler tüketilmemeli. Gündüz şekerlemesi 20 dakikayı aşmamalı. Yine uyku hijyeni açısından belli bir ritüel oluşturulabilir. Mesela gece yatmadan ılık bir duş alınabilir, gevşeten bir müzik dinlenebilir veya rahatlatıcı bir kitap okunabilir. Uykusuzluk şikayeti olan kişilerin ‘gece uykusuz kaldım, gündüz uyuyayım’ dememesi gerekir. Eğer gündüz şekerleme yapılacaksa bu, 20 dakikayı geçmemeli. Tüm bunlara rağmen hala uykusuzluk yaşayanların ise bir hekime danışması gerekiyor. UYKUSUZLUĞUN ZARARLARI Yeterli uyumadığınızda ertesi gün yorgun oluyorsunuz. Böylece hem iş hem de sosyal yaşamınızda etkin bir gün geçiremiyorsunuz. Mental aktiviteleriniz yavaşlıyor. Hayattan zevk alamıyorsunuz. Depresif bulgular daha ön plana çıkabiliyor. Uykusuzlukla beraber çeşitli bazı hastalıklar da daha ön plana çıkmış olabiliyor.