Sıcak bir pizzadan aldığınız bir ısırık sonrası mideniz harekete geçerken, bazı kişilerde mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu rahatsız edici bir yanma hissi oluşabilir. Mide yanması, milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir semptomdur. Peki, bu rahatsızlık neden kaynaklanır ve nasıl durdurulabilir?
Mide yanmasının temelinde, yuttuğumuz yiyeceklerin yemek borusundan mideye geçişini sağlayan ve ardından mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasını engelleyen bir kas halkası bulunur: alt yemek borusu sfinkteri. Bu sfinkter, yiyecek mideye ulaştıktan sonra normalde sıkıca kapanır.
Bazı bireylerde, mide ile yemek borusu arasındaki bu sfinkter gerektiği gibi çalışmaz. Bu durum, mide asidinin yemek borusuna sızmasına (tıp dilinde asit reflüsü) olanak tanır. Yemek borusu, mide kadar aside dayanıklı olmadığı için bu durum ağrıya ve tahrişe neden olabilir. Ancak unutmayın ki, asit reflüsü olan herkes mide yanması yaşamaz ve mide yanması semptomları olan bazı kişilerde aslında asit reflüsü olmayabilir, bu ağrıya başka bir durum yol açıyor olabilir.
Asit reflüsünün en tipik belirtisi, göğsün ortasında hissedilen ağrılı bir yanma hissi olan mide yanmasıdır. Bu rahatsızlık genellikle yemeklerden sonra ortaya çıkar ve birkaç saat sürebilir. Eğilmek veya uzanmak gibi pozisyonlar mide yanması şikayetlerini kötüleştirebilir. Şiddetli asit reflüsünün diğer belirtileri arasında boğazın arkasında ekşi bir sıvı tadı, yutma güçlüğü veya yiyeceklerin göğüste veya boğazda sıkışma hissi yer alır. Kronik öksürük veya astım atakları da asit reflüsünden kaynaklanabilir. Genellikle, mide yanması belirtilerinin anlatılması asit reflüsünü teşhis etmek için yeterlidir.
Herkes mide yanması yaşayabilir, ancak bazı yaşam tarzı faktörleri alt yemek borusu sfinkterinin ne kadar iyi çalıştığını ve mide tarafından üretilen asit miktarını etkileyebilir. Aşırı kilolu olan, büyük öğünler tüketen, dar giysiler giyen veya sigara içen kişiler mide yanmasına karşı daha savunmasızdır.
Mide yanması genellikle ciddi bir sağlık tehdidi oluşturmaz. Ancak, şiddetli, sık ve sürekli asit reflüsü durumunda komplikasyonlar gelişebilir. Haftada iki veya daha fazla kez şiddetli mide yanması yaşıyorsanız, GERD (gastroözofageal reflü hastalığı) olarak adlandırılan bir rahatsızlığınız olabilir ve bir doktora görünmeniz önemlidir. Tedavi edilmeyen kronik GERD, yemek borusunda iltihaplanmaya, ülserlere ve yara dokusu oluşumuna neden olabilir. Ayrıca, yemek borusunu kaplayan hücrelerde değişikliklere yol açabilir. Barrett özofagusu olarak bilinen bu durum (görselde gösterilmiştir), yemek borusu kanseri riskini artırır.
Boğaz ağrısı, öksürük veya ağzınızda acı bir tatla mı uyanıyorsunuz? Bu durum gece asit reflüsü olabilir. Uykuyu bölmenin yanı sıra, gece reflüsü yemek borusu hasarı riskini de artırabilir. Bunun nedeni, uzanmanın mide asidinin yemek borusunda daha uzun süre kalmasına izin vermesidir. Ayrıca, uyurken uyanık olduğumuz zamana göre daha az asit nötrleştirici tükürük yutarız.
Hafif mide yanması şikayetleriniz varsa, günlük rutininizde yapacağınız birkaç basit değişiklik ile bu durumu kontrol altına alabilirsiniz. Daha küçük porsiyonlarda yemek yiyerek başlayın. Akşam yemeğini yatmadan en az üç ila dört saat önce bitirin ve gece geç saatlerde atıştırmaktan kaçının. Yattığınızda midenizde yiyecek olması, mide yanması gibi asit reflüsü semptomlarını kötüleştirebilir.