Deprem gibi yıkıcı doğal afetler, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda duygusal travmalara da neden oluyor. Bu etkiler, özellikle çocuklarda daha uzun süreli ve derin izler bırakabiliyor. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr. Zeynep Gökçe Erkan, deprem sonrası çocukların psikolojik olarak desteklenmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı.
Uyku düzensizlikleri
İştahsızlık veya aşırı yeme
Sürekli ağlama veya içe kapanma
Oyunlarda deprem ve ölüm temalarının sıkça yer alması
Ani öfke patlamaları, huzursuzluk
Aileden ayrılma korkusu
Dr. Erkan, bu tepkilerin ilk birkaç hafta içinde normal kabul edilebileceğini, ancak süreklilik göstermesi durumunda uzman desteğinin şart olduğunu belirtiyor.
Çocukların güvenlik duygusunu yeniden kazanabilmesi için yaşlarına uygun dille deprem anlatılmalı. Dr. Erkan, özellikle okul öncesi dönemde oyundan yararlanarak anlatım yapılmasını öneriyor:
"Legolarla bina sarsılmasını canlandırmak gibi basit örneklerle çocuklar, deprem kavramını daha sağlıklı biçimde kavrayabilir."
Uzmanlar, yoğun televizyon ve sosyal medya haberlerinin, çocuklarda korku ve kaygıyı artırabileceği uyarısında bulunuyor. Dr. Erkan, çocukların ölüm, yıkım ve travma içeren görüntülere sürekli maruz kalmasının duygusal gelişim açısından riskli olduğunu ifade ediyor.
Depremi bir felaket olarak değil, yağmur veya rüzgar gibi doğanın bir parçası olarak tanıtmak, çocukların olayı daha sağlıklı yorumlamasını sağlıyor. Bu süreçte aile içi iletişim ve bilgilendirme kritik bir rol üstleniyor.
Çocuklar, en çok ebeveynlerinin tepkilerinden etkileniyor. Kendi duygularını bastırmadan ama abartmadan yaşayan, korkuyu normalleştiren ve kriz anlarında planlı hareket eden ebeveynler, çocuklarına da güven verir. Dr. Erkan, "Çocuğun korkusuna alan tanıyın, küçümsemeyin ya da yok saymayın" diyerek empatiye dikkat çekiyor.
Çocuğun duygularına kulak verin ve onları önemseyin
Günlük rutinleri sürdürmeye çalışın (uyku, yemek, oyun saatleri)
Ekran süresini sınırlandırın, özellikle travmatik içeriklerden koruyun
Depreme hazırlık planını ailece konuşun ve pratik yapın
Kendi duygularınızı da fark edin, gerekirse siz de destek alın
Çocuklar kriz anlarında ne söylediklerimizden çok, nasıl davrandığımızı hatırlar. Bu nedenle her şeyden önce sakin, şefkatli ve sabırlı olmak en büyük destek olacaktır.
