Bütçe birinci altı ayda 980,5 milyar TL açık verdi

Geçen yıl haziranda 176 milyar 4 milyon lira faiz dışı açık verilirken, bu yılın tıpkı ayında 54 milyar 501 milyon lira faiz dışı açık oluştuğu görüldü.

Faiz hariç bütçe masrafları, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 25,6 artarak, 963 milyar 928 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç masrafların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı ise 2024’ün tıpkı ayında yüzde 7,8 iken, geçen ay yüzde 7,5 olarak hesaplandı.

İşçi sarfiyatı yüzde 33,7 arttı

Haziranda işçi masrafları, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 33,7 artarak 277 milyar 592 milyon lira olurken, işçi sarfiyatları için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 8’i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları haziranda geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 28,5 artışla 33 milyar 257 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 7,6’sı kullanılmış oldu.

Söz konusu periyotta, mal ve hizmet alım masrafları için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 7,4’ü harcandı. Haziranda yüzde 56,5 artışla, 75 milyar 247 milyon lira mal ve hizmet alım masrafı gerçekleşti.

Cari transferler haziranda geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 24,6 artarak 462 milyar 161 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 7,9’u kullanıldı.

Haziranda 83 milyar 619 milyon lira sermaye masrafı yapılırken, sermaye transferi 7 milyar 844 milyon lira olarak gerçekleşti. Borç verme masrafları ise 24 milyar 209 milyon lira oldu. Faiz sarfiyatları geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 177,7 artışla 275 milyar 675 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Vergi tahsilatı yüzde 58 arttı

Merkezi idare bütçe gelirleri geçen yılın haziran ayında 591 milyar 218 milyon lira iken, bu yılın tıpkı ayında yüzde 53,8 artarak, 909 milyar 427 milyon liraya çıktı. Bütçe varsayımına nazaran, bütçe gelirlerinin Haziran ayı gerçekleşme oranı 2024’te yüzde 7 iken geçen ay yüzde 7,1 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay 2024’ün Haziran ayına nazaran yüzde 58,3 artarak 764 milyar 929 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe iddiasına nazaran gerçekleşme oranı 2024’te yüzde 6,5 iken geçen ay yüzde 6,9 olarak tespit edildi.

Genel bütçe vergi dışı başka gelirleri yüzde 28,9 artarak 117 milyar 756 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 21 milyar 636 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 5 milyar 106 milyon lira olarak hesaplandı.

Vergi tipleri prestijiyle haziranda geçen yılın birebir ayına nazaran gelir vergisi yüzde 92,4, kurumlar vergisi yüzde 5, dahilde alınan katma paha vergisi yüzde 58,6, özel tüketim vergisi yüzde 46,7, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 44,7, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 39,2, damga vergisi yüzde 60,2, harçlar yüzde 91 ve öbür vergiler tahsilatı yüzde 67,4 arttı.

Ödeneğin yüzde 44,7’si kullanıldı

Merkezi idare bütçe sarfiyatları Ocak-Haziran 2024 periyodunda 4 trilyon 578 milyar 549 milyon lira iken bu yılın birebir devrinde yüzde 43,7 artışla 6 trilyon 579 milyar 58 milyon liraya yükseldi. Böylece 2025’te merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 44,7’si kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe sarfiyatları ocak-haziran devrinde geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 36,5 artarak 5 trilyon 467 milyar 619 milyon liraya çıktı. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı yüzde 42,8 olarak hesaplandı.

Personel masrafları kelam konusu periyotta yüzde 36 artışla 1 trilyon 747 milyar 793 milyon lira olurken, işçi masrafları için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 50,3’ü kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları, bu devirde geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 33,7 artarak 212 milyar 258 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 48,8’i kullanılmış oldu.

Ocak-Haziran devrinde mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 40,4’ü harcandı. Bu periyotta yüzde 52 yükselişle 413 milyar 188 milyon lira mal ve hizmet alımı masrafı gerçekleşti.

Faiz masraflarındaki artış yüzde 93,5 oldu

Cari transferler yüzde 37,4 artarak 2 trilyon 512 milyar 316 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 43,2’si kullanıldı. Kelam konusu devirde 432 milyar 361 milyon lira sermaye sarfiyatı, 50 milyar 320 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme sarfiyatları ise 99 milyar 383 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz sarfiyatları yüzde 93,5 artarak 1 trilyon 111 milyar 440 milyon lira oldu.

Merkezi idare bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-haziran periyodunda 3 trilyon 831 milyar 365 milyon lira iken bu yılın birebir periyodunda yüzde 46,1 artışla 5 trilyon 598 milyar 580 milyon liraya çıktı. Bütçe kestirimine nazaran, bütçe gelirlerinin ocak-haziran periyodu gerçekleşme oranı 2024’te yüzde 45,4 iken bu yılın tıpkı devrinde yüzde 43,7’ye geriledi.

Vergi gelirleri tahsilatı kelam konusu periyotta geçen yılın ocak-haziran devrine nazaran yüzde 48,5 artarak 4 trilyon 771 milyar 457 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe kestirimine nazaran gerçekleşme oranı ise yüzde 42,8 olarak kayıtlara geçti.

Genel bütçe vergi dışı öteki gelirleri de yüzde 28,7 artarak 658 milyar 930 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 128 milyar 923 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 39 milyar 271 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi cinsleri prestijiyle Ocak-Haziran devrinde geçen yılın tıpkı devrine nazaran gelir vergisi yüzde 96,5, kurumlar vergisi yüzde 15,7, dahilde alınan katma kıymet vergisi yüzde 59,4, özel tüketim vergisi yüzde 38,5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 72,6, ithalde alınan katma paha vergisi yüzde 21,7, damga vergisi yüzde 55,6, harçlar yüzde 63,7 ve öteki vergi gelirleri yüzde 48,2 artış gösterdi.